صنایع دستی در ایران همواره بخشی از زندگی روزمره مردم بوده اند و به بخش، منطقه، نژاد یا زبان خاصی محدود نبوده اند. از مزایای دیگر صنایع دستی ایران این است که جنسیت هم در ساخت و تولید محصولاتی از این دست، دخیل نیست و هر شخصی با توجه به علاقه و انگیزه اش در شاخه ای از هنرهای سنتی، مشغول به فعالیت است. اما نکته ای که در عصر حاضر نمی توان از آن گذشت این است که نقطه تولید اگر به خط فروش صنایع دستی نرسد، شکاف بزرگی در این میان ایجاد می شود که تولید را به نابودی خواهد کشاند.
اینکه هزاران نفر در سراسر ایران به ساخت و تولید صنایع دستی مشغول هستند، مایه تفاخر است اما ایجاد بازارهایی برای عرضه تولید از مهم ترین وجوه در امر تجارت و اقتصاد است. با توجه به وجود ظرفیت های گسترده تولید صنایع دستی چه به لحاظ نیروی انسانی و چه به لحاظ در اختیار داشتن مواد اولیه و مهم تر از همه وجود پیشینه ای چند هزارساله، زمینه های تولید در این حوزه در ایران فراهم است.
مرحله بعدی که باید ایجاد شود، جا انداختن فرهنگ خرید صنایع دستی در میان ایرانیان. سازمان میراث فرهنگی هم از یکی دو سال پیش تاکنون گام های موثری در این زمینه برداشته تا ظرفیت های فروشگاهی و فروش صنایع دستی را در ایران افزایش دهد.
خلاقانه تولید کنید
یکی از اقداماتی که به نظر می رسد تا حدودی راهگشای فروش در حوزه صنایع دستی باشد، ایجاد مراکز خلاقانه در سراسر ایران است.
از آنجایی که مراکز خلاقانه با همکاری مشاور صنایع خلاق سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) انجام می شود، در این زمینه سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) پروژه تحلیلی و کابردی در حوزه صنایع دستی را با اعزام نماینده خود در ایران به انجام رسانده است و تاکنون چندین مرکز را در ایران برای ایجاد مراکز خلاقانه صنایع دستی شناسایی کرده اند.
مشاوری برای آفریقا و آسیا
کارشناسانی که از یونیدو به ایران آمده با هزینه های خود سازمان مربوطه به ایران می آیند. در این زمینه میراث فرهنگی و معاونت صنایع دستی هم زمینه ارتباط گیری و حضور در مناطق مختلف را فراهم می کند تا این مشاوران بتوانند تحقیقات خود را انجام دهند.
هدف از حضور مشاوران این است که می خواهند طرح های جدید و ابتکاری را در حوزه صنایع دستی به وجود آورند که کارایی بهتری در تولیدات ایجاد کند. به همین منظور پیشنهاد کردند مراکز خلاقیت در استان ها را ایجاد کنیم و فضای مناسبی در دسترس افرادی که می خواهند فعالیت های خلاقانه انجام دهند، قرار گیرد.
فراهم کردن چنین زمینه هایی به بروز استعدادها و استفاده از هنر افراد خلاق منجر می شود. چون خلاقیت به عنوان امری ذهنی قابل خریدوفروش نیست بلکه با ایجاد امکانات و زیرساخت ها می توان زمینه های بروزش را فراهم کرد.
در واقع بیشترین تغییراتی که قصد انجامش را دارند، روی طراحی ها و بازطراحی هنرهای سنتی موجود است. این امر در نهایت به توانمندسازی هنرمندان بومی منجر می شود، چون در محل تولید صنایع دستی اجرا می شود.
تغییر کاربری ها برای رونق صنایع دستی
در حال حاضر چهار استان کرمانشاه، کردستان، سمنان و خوزستان به عنوان نقاط هدف انتخاب شده اند و در هر استان روی یک یا چند محصول به عنوان نمونه کار می شود. مثلا در کردستان روی گیوه کار می شود. محصولی که قدمت زیادی در این استان دارد اما کماکان به صورت سنتی تولید و طراحی می شود و استفاده محدودی دارد و نسل امروز با آن بیگانه است.در کرمانشاه نیز در زمینه گلیم بافی، گیوه بافی و غیره کار می شود. همچنین در پارچه بافی سمنان قرار است کارهایی صورت بگیرد.
به همین دلیل مشاور ارسالی این سازمان نیز در ابتدا روی این استان ها تمرکز کرده است. از طرفی وجود زمینه های غنی صنایع دستی در این استان ها موجب شده تا این سازمان حوزه صنایع دستی را که متمرکز بر ظرفیت های بومی است، برای ایجاد اشتغال انتخاب کند.
حتی کارشناس دیگری در حوزه گردشگری در این چهار استان در حال فعالیت است تا ظرفیت های اشتغال زایی از طریق گردشگری را در این استان ها بررسی کند. چون این دو، زمینه همپوشانی های زیادی با هم دارند و رونق هر کدام در نهایت به رونق دیگری منجر می شود.
الگویی برای سایر استان ها
به نقل از فرصت امروز، مدیرکل دفتر آموزش و حمایت از تولید صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی می افزاید: آنچه مسلم است، این که ما در ابتدای راهیم و به دنبال این مسئله هستیم که این الگوسازی را به مدلی تبدیل کرده و در سایر نقاط کشور بسط بدهیم.
اما این طرح ها و پروژه ها به روی سرمایه گذاران بخش خصوصی بسته نیستند و با روشن شدن ابعاد کار حتما بخش خصوصی را در جریان برنامه ها می گذاریم و کمک ها و سرمایه گذاری هایی را که می توانند داشته باشند، مشخص می کنیم.
چون به تولید انبوه نیاز داریم و باید روی تولید صنایع دستی باکیفیت و ارزان تمرکز کنیم. چون نیاز بازار داخلی و خارجی تولید انبوه با قیمت رقابتی است که در صورت جذب سرمایه می توان چنین امری را محقق کرد. اما در نقطه کنونی باید نتایج عملی پژوهش های انجام شده را ببینیم تا بتوانیم برای سایر استان ها و جذب سرمایه گذار اقدامات لازم را انجام دهیم.
حضور در نمایشگاه های صنایع دستی داخلی و خارجی :
یکی دیگر از گزینه های موفقیت در فروش صنایع دستی حضور در نمایشگاه های صنایع دستی داخلی(مانند نمایشگاه گردشگری اصفهان) و بین المللی است . با حضور در این نمایشگاه ها علاوه بر اینکه با استاندارد ها و علاقه مشتریان آشنا میشوید میتوانید با بازدیدکننده های فروشنده و خریدار همکاری هایی داشته و فروش خود را افزایش و رونق دهید.
نمایشگاه صنایع دستی اصفهان در سال 98 در محل نمایشگاه های پل شهرستان اصفهان برگزار خواهد شد که با توجه به بین المللی بودن نمایشگاه میتوانید با حضور در نمایشگاه از مزایای آن بهره ببرید.